Wojciech Fangor. A Portrait of the Artist

Wystawa „Wojciech Fangor. A Portrait of the Artist” zaprezentuje wybór prac artysty z okresu czterdziestu lat jego bogatej i różnorodnej twórczości. Po raz pierwszy berlińska publiczność będzie mogła prześledzić rozwój artysty od jego wczesnych obrazów powstałych w latach 40. poprzez różne fazy jego artystycznych poszukiwań aż do lat 80. XX wieku.

Życie osobiste i kariera artystyczna Wojciecha Fangora są nierozerwalnie związane z wielkimi zmianami historycznymi XX wieku. Urodzony w Polsce w zamożnej rodzinie przemysłowej, Fangor miał okazję rozwijać swój niezwykły talent od najmłodszych lat. Druga wojna światowa stanowiła jednak pierwszy punkt zwrotny w jego życiu; nie tylko przerwała edukację artystyczną, ale także zaowocowała nowym systemem politycznym, który z kolei popchnął młodego artystę do jedynego możliwego stylu artystycznego, socrealizmu.

Pomimo sukcesów jako słynny malarz socrealistyczny (stworzył słynny obraz propagandowy „Matka Koreanka” z 1952 roku) Fangor zwrócił się w kierunku eksperymentów przestrzennych, często współpracując ze swoimi przyjaciółmi architektami. Eksplorując przestrzenne możliwości sztuki, a malarstwa w szczególności, w 1958 roku Fangor skonstruował „Studium przestrzeni”, pierwsze „environment”, jakie kiedykolwiek powstało. Po tej wystawie dyrektor Stedelijk Museum w Amsterdamie, Willem Sandberg, zaprosił go do wykonania podobnej pracy w Amsterdamie, a amerykańska właścicielka galerii Beatrice Perry zaproponowała mu wystawę w USA.

Stopniowo Fangor odnalazł swój własny język artystyczny, którego celem było tworzenie abstrakcyjnych obrazów wywierających fizyczny wpływ na przestrzeń. Jak mówił: „Odkryłem, że moje obrazy z rozproszonymi krawędziami koloru i kształtu tworzą iluzję przestrzenną, która nie jest skierowana do wnętrza powierzchni (jak perspektywa), ale rozciąga się w przeciwnym kierunku na zewnątrz powierzchni w rzeczywistą przestrzeń między malarzem a widzem, tworząc nowy rodzaj iluzji przestrzennej. Odkrycie to mogło mieć swoje źródło w moim zainteresowaniu astronomią i fascynacji przyrządami optycznymi, z efektami przesunięcia obrazu w głąb lub poza ostrość. Znalezienie racjonalnej teorii tego zjawiska zajęło jednak trochę czasu. Wszystkie ważne odkrycia wywodzą się z nieświadomej intuicji”. Później odkryje, że pomimo izolacji jego prace łączyły się z najciekawszymi zachodnimi artystami, takimi jak Joseph Albers czy Mark Rothko; ten pierwszy był wielkim wielbicielem abstrakcji Fangora.

W latach 1951-61 Fangor był również aktywny jako projektant plakatów, współtworząc Polską Szkołę Plakatu. Używając kolaży, tekstów, rysunków i fotografii Fangorowi udało się stworzyć własny język graficzny symboli i metafor, który jest aktualny do dziś. Fangor szybko zdał sobie sprawę, że system komunistyczny był utopią, ale minęło kilka lat, zanim mógł opuścić kraj. Rezydencje w różnych częściach świata dały mu możliwość poszerzenia swoich artystycznych poszukiwań. Po krótkich pobytach w Wiedniu, Paryżu, Bath, Londynie i Berlinie, Fangor wraz z żoną, Magdaleną Shummer-Fangor, znalazł się w końcu w Stanach Zjednoczonych. W Nowym Jorku brał udział w ważnych wystawach, takich jak The Responsive Eye w MoMA w 1965 roku, a w 1970 roku miał indywidualną wystawę w Muzeum Guggenheima. Chociaż dojrzałe abstrakcyjne koła, fale i kwadraty Fangora tworzone przy użyciu jego wybitnych umiejętności malarskich były dobrze oceniane, artysta rozpoczął nową fazę malarstwa w latach siedemdziesiątych, w której eksplorował figurację. W tym czasie stworzył na przykład tak zwane Obrazy telewizyjne, które odnosiły się do wszechobecności środków masowego przekazu i ich pośredniczącej roli w postrzeganiu rzeczywistości.

Być może ze względu na pracę profesora na Fairleigh Dickinson University w New Jersey, dobrą sprzedaż swoich prac, szczęśliwe życie prywatne i niechęć do grup, Fangor nigdy nie stał się członkiem nowojorskiej sceny artystycznej i nigdy nie podjął wysiłków, aby być widocznym w dyskursie artystycznym. Po przejściu na emeryturę i pobycie w Santa Fe powrócił do Polski w 1999 roku i tworzył aż do śmierci.